دندان
دندان ساختارهایی سفیدرنگ، در درون فک یا دهان بسیاری از مهره‌داران می‌باشند که برای خوردن و جویدن و تکه تکه کردن موادغذایی به کار می‌روند.دندانها ازجنس استخوان نمی باشند، بلکه از بافت‌هایی با درجه سختی گوناگون ساخته شده‌اند.انسان دارای ۲۰ دندان شیری بوده ، که بعداً ۳۲ دندان همیشگی جایگزین آن می شود. دندان ها درانسان ها نقش بسیار برجسته ای در سخن گفتن و ادای صحیح کلمات بازی می‌کند.
ساختمان دندان
دندان از بخش های گوناگونی ساخته شده‌است.بخش‌هایی از دندان دیده‌می‌شوند و بخش‌هایی از آن‌هم زیر لثه جای دارند.بخش دیده‌شدنی دندان را تاج دندان می‌نامند.تاج دندان ازدوبخش مینای دندان وعاج دندان ساخته شده است.مینای دندان ماده ی سخت و درخشنده ای است که در زیرآن، عاج دندان قرار داردکه از ماده‌ای شبیه استخوان ساخته شده‌است.عاج بیشترین بخش دندان را تشکیل می‌دهد.عاج از مغز دندان نگهداری می‌کند.مغز دندان جایی است که عصب دندان وجود دارد.ریشه پایین‌ترین و آخرین قسمت دندان است که کاملاً درون لثه و آرواره جای دارد.بین لثه، بخشی استخوانی به نام ساروج وجود دارد که در واقع همچون چسبی بوده که دندان را سفت به استخوان آرواره می چسباند.
تاثیرمواد غذایی مفید برای سلامت دندان
تغذیه نادرست و ناکافی می تواند در طولانی مدت سلامت دهان ودندان را به خطر اندازد. آموزش این که غذاها چگونه سلامت دندان و لثه های شما را تحت تاثیر قرار می دهند اولین گام به سوی تغذیه سالم برای حفظ بهداشت دهان است.
·
چای سبز :
چای سبز حاوی یک آنتی‌اکسیدان است که از آسیب دندان ها و
ایجاد حفره دهانی و بیماری های لثه ای پیشگیری می کند. چای سبز برای رفع بوی
بد دهان نیز موثر است و از رشد باکتری هایی که باعث ایجاد این بوی بد می شوند
جلوگیری می کند. چای سبز، همچنین دارای مقداری فلوراید است که مانع خراب شدن
مینای دندان می شود.
·
شیر و ماست :
شیر و ماست بدون مواد شیرین کننده، برای دندان مفید است. آن ها دارای خاصیت اسیدی
پایینی هستند، بدین معنا که از خراب شدن دندان که پوسیدگی نام
دارد، پیشگیری می کند. شیر، منبعی سرشار از کلسیم است که باعث حفظ سلامتی دندان
ها می شود.
·
پنیر :
پنیر با قند
پایین ،کلسیم و فسفر بالا، فواید بسیاری برای دندان دارد. این ماده غذایی، PH
آب دهان را متعادل می کند و به حفظ و بازسازی مینای دندان کمک کرده
با تولید بزاق، باکتریی که باعث ایجاد حفره دندانی و بیماری لثه می شود را از بین
می برد.
·
میوه‌جات:
میوه‌های مختلف مانند سیب، توت فرنگی ، مرکبات و به خصوص کیوی، دارای مقدارزیادی
ویتامین C می باشند. این ویتامین مانند سیمانی است که غشای
سلول ها را محکم نگه می دارد و برای سلامتی بافت لثه از اهمیت خاصی برخوردار است
و اگر بدن به اندازه ی کافی این ویتامین را دریافت نکند، طبق نظر محققان، لثه ها استعداد
پذیرش باکتری ها راپیدا کرده در نتیجه به
بیماری مبتلا می گردند
·
سبزیجات :
کدو حلوایی ، هویج، سیب زمینی و بُروکلی پُر از ویتامین A هستند و برای تشکیل مینای دندان وجود این ویتامین بسیار لازم است
علاوه بر این، سبزیجات تُرد(مثل کاهو)، لثه‌ها را تمیز کرده، باعث تحریک آن ها
نیز می شوند.
·
پیاز :
این سبزی،
دارای ترکیب ضد باکتری های قوی، بنام سولفور( گوگرد) است. طبق نظر محققان، بیشترین
خاصیت پیاز، زمانی است که به صورت خام و پوست کنده استفاده شود، البته ممکن است
خوشمزه نباشد ولی ضامن سلامتی دندان های ما خواهد بود.
·
آب :
با نوشیدن آب، کمک می کنیم تا لثه ها مرطوب بمانند و مواد غذایی که لای دندان ها
گیر کرده و تجزیه شده و در نهایت باعث بوی
بد دهان گشته اند، شسته شده و از بین بروند.
·
کرفس :
با خوردن این نوع سبزی چون مجبور می شویم زیاد بجویم به سلامت دندان هایمان کمک
کرده ایم. کرفس موجب تولید بزاق بیشتری در دهان می شود که این سبب از بین رفتن
باکتری های بد دهان می شود. کرفس موجب تمیز شدن فواصل بین دندان ها هم می شود.
·
دانه کنجد:
دندان های سالم نتیجه مصرف نان سفید و دانه کنجد مخصوصا برای کودکان است دانه کنجد
مانع از تشکیل رسوب های دندانی شده و به ساخت عاج دندان کمک می کند. دانه کنجد همچنین
به دلیل اینکه سرشار از کلسیم است به حفظ تراکم وفشردگی استخوان و دندان هم کمک
زیادی می کند.
·
گوشت های حیوانی:
گوشت گوساله، جوجه و تخم مرغ حاوی فسفر فراوانی هستند. کلسیم با کمک ویتامین Dو فسفر موجب
تقویت استخوان ها و دندان های ما می شود این مواد معدنی با پیشگیری از پوسیدگی
دندان به سلامت دندان های ما کمک می کنند.
· کشمش:
کشمش با وجود شیرینی طبیعی اش فاقد قندی است که در شکر معمولی وجود دارد. قند معمولی باعث چسبیدن باکتری به سطح دندان می شود و امکان تشکیل رسوب را به آن می دهد.کشمش همچنین منبعی از مواد شیمیایی گیاهی است که ممکن است باکتری هایی که باعث پوسیدگی دندان هامی شوند، را نابود کنند. برخی از ترکیبات موجود در کشمش همچنین بر رشد باکتری های مربوط به بیماری لثه اثر می گذارد.
رازهای مهم حفظ سلامت دندانها
معمولا دندان‌پزشکان در مطب خود فرصتی برای گوشزد کردن راه های حفظ دندان ندارند،مواردی از آنها رااشاره می کنم.
۱- لااقل روزی ۲ بار، اول صبح و شب، لازم است دندانها مسواک زده شوند.
 |
۲- استفاده ازخمیردندان‌های حاوی فلوراید مناسب وموادساینده کم همراه با مسواک توصیه می‌شود.
3-لااقل روزی یک بار قبل از مسواک‌زدن باید با نخ دندان حاوی فلوراید، بین دندانها تمیز شوند.
4- هفته ای ۲ تا ۳ بار باید از دهان‌شویه
فلوراید ۲/۰ درصد استفاده شود.
۵- افراد با ریسک بالای پوسیدگی دندان، باید هر ۳
تا ۴ ماه یک بار به دندان‌پزشک مراجعه کنند و افراد با ریسک کمتر،
هر ۶ تا ۹ ماه یک بار.
۶- افراد با احتمال بالای پوسیدگی دندان باید هر ۱۲ تا ۱۸ ماه یک بار از دندان‌های خود عکس رادیوگرافی تهیه کنند و افراد با ریسک کمتر، هر ۲۴ تا ۳۶ ماه یک بار.
7- کشیدن دندان‌های شیری منجر به از دست رفتن فضای
دندان‌های دایمی زیرین می‌شود و نیاز به درمان‌های ارتودنسی را واجب می‌کند.
8- به محض رویش اولین دندان دایمی در سن ۶ تا
۸ سالگی باید شیارهای آن از نظر ابتلا به پوسیدگی
مورد معاینه قرار گرفته و در صورت لزوم بسته شوند.
9- درد نداشتن دندانها الزاما بیانگر سالم بودن آنها
و نداشتن پوسیدگی نیست.
۱0- قسمت‌هایی از دندان که در معرض پوسیدگی بوده‌اند،
در صورت بهبود بهداشت، موادمعدنی جذب می‌کنند و پوسیدگی را متوقف می‌کنند.
پایان
